Wyślij uwagi na temat projektu Zintegrowanego Programu Aktywizacji i Partycypacji Społecznej na terenie obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa”
Gmina Skawina zaprasza mieszkańców do konsultacji projektu Zintegrowanego Programu Aktywizacji i Partycypacji Społecznej na terenie obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa”. Projekt przygotowany przez FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie.
Uwagi prosimy zgłaszać w formie komentarzy lub „śledzenia zmian”. Dokument z uwagami należy przesłać na adres konwent@razembliskokrakowa.pl
Termin nadsyłania uwag upływa 30 marca 2015 r.
Szanowni Państwo,
Partycypacja polityczna obywateli, czyli udział w wyborach parlamentarnych i samorządowych, jest przedmiotem najsilniejszych zachęt i medialnego dyskursu. Politycy lokalni i krajowi od lat starają się nas przekonać, jak istotny jest nasz głos, jak ważne jest to, abyśmy uczestniczyli w wyborach, bo oznacza to, że „bierzemy sprawy w swoje ręce”. Czytamy na bilbordach hasła w postaci: „masz głos – masz wybór”, „zasługujemy na więcej” czy „człowiek jest najważniejszy”. Jednak, gdy kończy się wyborczy zamęt, przedstawiciele zostają wybrani i nasze poczucie sprawstwa politycznego i obywatelskiego gwałtownie spada. Tymczasem wcale nie musi tak być. Współczesny obywatel ma dziś nie tylko szerokie prawa do uczestnictwa w procesie zarządzania sprawami publicznymi, dysponuje również zestawem metod i mechanizmów partycypacyjnych, pozwalających mu uczestniczyć i współdecydować o jakości życia publicznego. Nazywamy to partycypacją publiczną lub społeczną. Narzędzia partycypacyjne różnią się zakresem wpływu mieszkańców na podejmowane decyzje, zależnie od gotowości władz publicznych do uznania roli mieszkańców jako współrządzących. Jakie więc są te narzędzia i metody partycypacji?
Metodą najprostszą i jednocześnie niewymagającą od władz żadnego wysiłku jest informowanie mieszkańców o podjętych decyzjach. Nie zakłada ona jednak udziału mieszkańców w procesie decyzyjnym – sposób funkcjonowania mieszkańców w życiu publicznym ma raczej charakter bierny. Dlatego właściwe mechanizmy partycypacyjne aktywizują mieszkańców i obejmują w szczególności: konsultowanie podejmowanych decyzji poprzez organizowanie procesu konsultacji społecznych, powoływanie zespołów doradczych i konsultacyjnych (formalnych i nieformalnych grup roboczych) czy wreszcie powierzanie mieszkańcom samodzielnego przygotowania konkretnych rozwiązań, które potem znajdą się w uchwałach i będą przyjęte do realizacji przez władze lokalne. Z perspektywy mieszkańców warto wskazać także na takie możliwości włączania w życie publiczne, jak zabieranie głosu na sesjach rady gminy, bezpośrednie komunikowanie się z radnymi podczas dyżurów czy korzystanie z inicjatywy uchwałodawczej.
Trzeba zaznaczyć, że udział mieszkańców w życiu publicznym może dotyczyć właściwie każdej przestrzeni funkcjonowania społeczności lokalnej. Praktyka dowodzi, że obywatele najchętniej partycypują w rozwiązywaniu problemów związanych z infrastrukturą techniczną i zagospodarowaniem przestrzennym, kulturą oraz ochroną środowiska. Można więc powiedzieć, że w tych obszarach władze chcą współdziałania z mieszkańcami, z drugiej zaś strony dowodzi także, że to w tych obszarach mieszkańcy chcą wywierać wpływ na władze lokalne, zgłaszając swoje propozycje i spostrzeżenia.
Rodzi się jednak pytanie, jakie korzyści z perspektywy rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa” daje partycypacja obywateli? Lista pożytków jest dość długa, w szczególności należy jednak wymienić zwiększenie legitymizacji władz lokalnych, poprawę zaufania społecznego, uruchamianie zasobów społeczno-kulturowych czy poprawę diagnozy potrzeb i wreszcie zapobieganie potencjalnym konfliktom w ramach wspólnoty.
Trochę „łatwiej” ma obywatel w sferze aktywności społecznej. Zdecydowanie więcej zależy od niego samego. Każdy bowiem z nas ma konstytucyjne prawo do zrzeszania się w stowarzyszeniach, mamy prawo zakładać fundacje i tworzyć inne, mniej lub bardziej formalne społeczne aktywności. Oczywiście, zgodnie z konstytucyjną zasadą pomocniczości, państwo powinno wspierać wszelką aktywność obywatelską. Najbliżej problemów są bowiem mieszkańcy, oni wiedzą jak większość z nich rozwiązać, trzeba tylko ich w tych rozwiązaniach wspierać. Wspieranie społeczeństwa obywatelskiego, nie tylko w instytucjonalnej formie, przynosi także wiele korzyści. Silne społeczeństwo obywatelskie to świadomi obywatele, rozumiejący potrzeby wspólnoty, dążący do ich zaspokojenia, ale przede wszystkim obywatele pełni odpowiedzialności za wspólne dobro i zaangażowani w sprawy publiczne.
Oddajemy do Państwa rąk dokument pn. Zintegrowany Program Aktywizacji i Partycypacji Społecznej na terenie obszaru funkcjonalnego, tworzonego przez wybrane gminy powiatu krakowskiego: Skawina, Czernichów, Liszki, Mogilany, Świątniki Górne, na którym przenikają się i wzajemnie uzupełniają różnorakie funkcje przestrzenne i społeczno-gospodarcze. Znajdziecie w nim Państwo przede wszystkim szereg rekomendacji i wytycznych, których celem jest wspieranie zarówno społeczeństwa obywatelskiego, jak również pomaganie w uruchamianiu różnorodnych mechanizmów partycypacyjnych. W efekcie zaprojektowane działania mają doprowadzić do aktywizacji pozytywnych zmian w całej przestrzeni obszaru funkcjonalnego oraz usuwać przeszkody, które napotykają gminy w swoim rozwoju. Najważniejsze bowiem jest to, że partycypacja społeczna i aktywność obywatelska nie są celami samymi w sobie. Partycypujemy w życiu publicznym nie dlatego, że tak wypada, trzeba czy należy – robimy to dlatego, że chcemy mieć wpływ na rozwój naszej wspólnoty czy gminy i żeby po prostu żyło nam się lepiej. Analogicznie – chcemy działać na rzecz dobra wspólnego w organizacjach pozarządowych, bo widzimy w tym różnorodne korzyści – zarówno własne, jak i grupy w której żyjemy. Partycypacja więc służy nam wszystkim – dlatego warto ją rozwijać, promować i wspierać. Razem, we wspólnocie, jesteśmy silniejsi, łatwiej osiągamy założone cele i podnosimy jakość życia.
dr hab. Ewa Bogacz – Wojtanowska
Instytut Spraw Publicznych UJ
oraz zespół konsultantów FRDL MISTiA
Załączniki: